جغرافیای شهر نودشه

م

جغرافیای نودشه: شهر نودشه در غرب استان کرمانشاه و ودر 32 کیلومتری شمال غرب شهرستان پاوه زمینی قرار دارد . این شهر در 11 35 عرض جغرافیایی و 15 46 طول جغرافیایی ودر ارتفاع متوسط 1450 متری از سطح دریا واقع است . میانگین بارندگی در طول سال در سالهای پر بارش بین 500 تا 600 میلیمتر در نوسان بوده میانگین دمای سالانه چیزی حدود 20 درجه سانتی گراد است جمعت شهر نودشه در حدود 5000 نفر می باشد . این شهر محصور است بین کوههای دربن در شمال با ارتفاع 2750 متر، کوه کماجر وشخله وچناره در جنوب با ارتفاع میانگین 1800 تا 1900 متر و کوه شمشی با ارتفاع تقریبی 2000 تا 2100 متر در غرب و دره باصفای نودشه منتهی به رود سیروان در شرق. جاذبه های طبیعی شهر نودشه: شهر نودشه در مسیر سلسله جبال زیبای زاگرس شمالی قرار گرفته است . یکی از زیباترین چشم اندازهای کوشاهو با ارتفاع 3410 متر از سطح دریا در شرق نودشه دیده می شود .

کوه دربن در شمال شرق شهر دارای دیواره های بلند و چاله های عمیقی است که این چاله ها در فصل زمستان پر از برف شده و تا اوایل پاییز سال بعد در این چاله ها برف باقی می ماند . غار قاژه لیان یا غار لانه غاز دراین کوهستان قرار دارد که دارای تنوره ای به ارتفاع 85 متر، راهروی به طول 9 متر و تالاری به مساحت 25 متر و ارتفاع 16 متر می باشد . تفریحگاه دالانی در 13 کیلومتری شهر نودشه واقع است این تفرجگاه بیش از 1600 متر ارتفاع داشته به دلیل وجود چشمه سارهای فصلی پر آب در این ارتفاع هرساله دریاچه کوچک دالانی پر آب شده چشم اندازی دلفریب و پر طراوت را می آفریند . جاده زیبا و پرپیچ و خم ته ته نیز که در ارتفاع 1650 تا 1700 متری از سطح دریا قرار دارد از میان کوههای پر از چین و شکن کوهستان تخت می گذرد یکی از مناطق زیبای اطراف شهر نودشه است که سالانه گردشگران بی شماری از اقصی نقاط کشور از آن بازدید می نمایند. این جاده از شهر نودشه آغاز از میان تفرجگاه دالانی گذشته و تا ژالانه اوران ادامه دارد از ان به بعد مسیر اورامان تخت به مریوان آغاز می گردد . در پای جاده زیبای ته ته و تخت منطقه مشهور به گرمیان عراق واقع است در این منطقه شهرهای تویله، بیاره، خورمال، سید صادق و بخصوص حلبچه قابل رویت هستند و در شباهنگام با توجه به اختلاف سطح زیاد منظری زیبا در جلو دیدگان گردشگران قرار می گیرد هم چنین دریاچه سد دربندیخان عراق کاملاً و بدون چشم مسلح قابل روئیت است . مسیری دیگری که سالانه توسط گردشگران بازدی از ان به عمل می آید مسیر گردشگری جاده قدیم نودشه به روستای زیارتی هجیج است . این جاده، جاده ای است شوسه و خاکی که از میان ((باغات دبشته )) ،(( بی نروه)) ،(( هانه وز)) و ((میویه)) می گذرد . اگر می خواهید مدتی را در سکوت و آرامش کوهستان بگذرانید و صدای به جز نغمه پرندگان نشنوید حتماً در این مسیر سیر نمایید. مسیر جاده گردشگری سد داریان به نودشه یکی از زیباترین و مفرحترین مناطق گردشگری غرب کشوراست . سالیانه هزاران گردشگر و توریست از نقاط مختلف کشور و کشورهای همجوار و اروپایی از این مسیر بازدید می نمایند . جاده گردشگری سد داریان به نودشه و بلعکس از تونل های این جاده در جوار تاسیسات سد داریان شروع شده و به فاصله 13 کیلومتر از میان باغهای شهر نودشه که تراس بندیهای حیرت آوری دارند می گذرد . بسیاری از نقاط این مسیر از میان تونل در ختان انبوه پرثمر باغی می گذرد. پوشش گیاهی : پوشش گیاهی کوهستانهای اطراف شهر نودشه تابعی از پوشش گیاهی سلسله جبال زاگرس است . درختان بلوط ف زالزالک وحشی، بادان کوهی، گلابی وحشی، انجـــیر کوهی و پسته وحشی (ون) در این کوهها به وفور دیده می شونـد و منـظری زیبــا را بسان تابلویی رنگا رنگ به گردشگران عرضه می نماید

دین، زبان و فرهنگ : دین شهروندان نودشه اسلام و پیرو مذهب شافعی که یکی از مذاهب چهارگانه اهل سنت است می باشد . شهروندان این شهر به زبان هورامي (اورامی) که یکی از شاخه های گروه زبان کردی است تکلم می نمایند . مردم نودشه به دلیل اسکان در منطقه ای زیبا و در عین حال کوهستانی و سخت مردمانی پرتلاش بوده و به دلیل وجود عالمان زیادی که ازدامان این شهر بر خاسته اند همواره به دارالعلم مشهور بوده است یکی از بزرگترین علمای این شهر علامه نودشی بوده است که در عصر خود به دلیل هوش و ذکاوت فراوانی که داشته است مفتی اعظم مناطق کردنشین بوده است این عالم ربانی علاوه بر فقه در ریاضیات و نجوم تبحری خارق العاده داشته است . امروزه نیز فرزندان علامه نودشی، جوانان پرتلاش شهر سالانه در رشته های مختلف دانشگاهی خوش می درخشند و به جرات می توان گفت کمتر خانواده ای در شهر نودشه یافت می شود که دو یا سه نفر از اعضای آن تحصیلات عالیه دانشگاهی آنهم در دانشگاههای معتبر کشوری نداشته باشند . یکی از ویژگیهای دیگر شهر نودشه این است که پرجمعیترین شهر اورامانی نشین جهان است که همه با زبان زیبای اورامی سخن می گویند .

خوراک و مناسبتها : انواع غذاهای محلی و لذیذ در شهر نودشه توسط زنان کد بانوی شهر تهیه می شوند . یاپراخ یا دلمه برگ مو، ترخینه محلی، کیلانه، کلوچه فرحی، آش گیاهان کوهستانی شامل چندین گیاه غنی از ویتامین و املاح معدنی، ابگوشت و.... از غذاهای محلی نودشه می باشد . شهروندان نودشه همچون سایر مسلمانان اعیاد دینی از جمله عید فطر، عید قربان و میلاد حضرت رسول(ص) را ارج می نهند وآداب و رسوم این ایام را به طرز زیبایی به جا می آورند یکی از مراسم های ایام عید فطر و قربان که در کل منطقه وشاید همه دنیا منحصر به فرد می باشد پختن گوشت در شامگاه روز عرفه قربان و رمضان است در این روزها دهها راس دام ذبح شده و تمامی شهروندان در شامگاه با روشن نمودن آتش در پشت بامهای خود کباب گوشت پخته میل می نمایند در این روزها به دلیل ذبح گوشت توسط خیرین به صورت صدقه هیچ خانواده ای بدون گوشت نبوده و این رسم توسط همه شهروندان زنده نگه داشته می شود . همچون سایر مناطق ایران زمین شهروندان نودشه عید باستانی نوروز را به شادی و سرور می نشینند در این خصوص نیز باز شهروندان نودشه رسمی مختص خود دارند که از پیشینیان خود به ارث برده اند در حالی که سایر مردم ایران در روز چهارشنبه سوری آتش روشن می کنند شهروندان نودشه همچون رسم کهن و باستان در ساعات پایانی آخرین روز اسفند آتش روشن نموده و بدینصورت غم و سختیهای سال پیش را با امید به روشنایی در فردای سال نو خاکستر می نمایند صنایع دستی و سوغات : یکی از زیباترین و منحصر بفرد ترین صنایع دستی شهر نودشه ساخت زیر گیوه و گیوه بافی است . مردان هنرمند این دیار کهن در ساخت زیر گیوه های عالی متبحر می باشند . پس از آن که زیر گیوه ساخته و تهیه گردید زنان شهر نودشه با دستان و انگشتان هنرمند خویش ماهرانه صدها گره را در کنار هم می چینند تا سر انجام یکی از بهترین پا افزارهای جهان را تولید نمایند.

شهر نودشه تنها شهری است که اکثریت قریب به اتفاق زنان و دختران آن گیوه بافی را فراگرفته اند چه بسیار دختران و زنانی که تحصیلات عالیه را گذرانده اند ولی در اوقات فراغت گیوه بافی می نمایند و هنر آفرینی می کنند . به جرات می توان گفت ساخت زیر گیوه و گیوه بافی آنها در سطحی عالی با تولید بسیار مرغوب فقط مختص شهر نودشه است . سوغات شهر علاوه بر صنایع دستی شامل انواع میوه های تابستانی و پاییزی اعم از انگور نوع بسیار مرغوب دیمی، گردو، انار، توت و انجیر می باشد .

.

بیشتر جوانان نودشه ای تحصیلات عالی دارند می توان گفت که در کمتر خانواده ای کسی را می توان یافت که تحصیلات دانشگاهی نداشته باشد .در نودشه می توان بیشتر مکاتب فکری و سیاسی را یافت . نودشه شهری در نقطه صفر مرزی ایران و عراق، در ۱۵۰ کیلومتری شهر کرمانشاه و از توابع شهرستان پاوه یا اورامانات است. �نودشه� در میانه کوه‌هایی بلند، دره‌هایی عمیق و تنگ واقع شده و اطرافش را جنگل‌های بلوط، ون و درختان میوه و چشمه‌های زلال فراگرفته‌است. خانه‌هایش پله پله و به سمت کوه‌ها در اوج‌اند. این شهر از شمال با مریوان و از سوی غرب با شهرهای شرقی کردستان عراق از جمله حلبچه و بیاره هم مرز است.

مردم نودشه به اورامی سخن می‌گویند که یکی از زبان‌های ایرانی شمال غربی است.

از آرامگاه‌های معروف منطقه نودشه می‌توان از آرامگاه پیر شالیار زرتشتی و آرامگاه سید عبیدالله برادر امام رضا ملقب به �کوسه هجیج� نام برد.

در منطقه نودشه همچنین تکیه‌ها و خانقاه‌های درویشی زیادی وجود دارد که در آنها آیین‌های سماع و تهلیله اجرا می‌گردد.

واژه �نودشه� به معنی �نودژ� یا �دژنو� است

منبع. سایت دانش جویان ایران